មុនពេលគេសម្លាប់សូក្រាត សូក្រាតបានផ្ដែផ្ដាំប្រពន្ធនូវបណ្ដាំមួយដែលពេញដោយអត្ថន័យ
Admin
ពេលនេះអ្នកយាមទ្វារគុកបានស្រាយច្រវ៉ាក់ដែលចងជើងចេញ ហើយគេបានអនុញ្ញាតឱ្យនាង សង់ទីប ភរិយារបស់គាត់ចូលទៅជួបទល់មុខ ដើម្បីពោលពាក្យលាគ្នាជាចុងក្រោយបង្អស់។ ពេលដែលប្រពន្ធគាត់ចូលទៅដល់នោះ សូក្រាតស្ទុះមកកាន់ដៃប្រពន្ធគាត់ ហើយនិយាយផ្ដាំថា :
ប្រពន្ធជាទីស្រលាញ់! ថ្ងៃនេះបងលាអូនហើយ! បងលាអូន គឺលាទៅរហូត។ ផែនដីប្រទេសក្រិចលែងទទួលស្គាល់រូបបងហើយ។ បងមិនចង់បែកពីអូនទេ តែនេះគឺច្បាប់អយុត្តិធម៌បង្ខំឱ្យបងបែក។ បងលាអូនដោយដឹកនាំគ្រប់អនុស្សាវរីយ៍ទៅជាមួយ។
អូនអើយ! កុំយំសោកអី! ពិភពលោកទាំងមូលគ្មានអ្វីជាជម្រកពិតប្រាកដឡើយ គឺគ្រាន់តែជាខ្ញុំកញ្ជះរបស់វាលវដ្ដសង្សារប៉ុណ្ណោះ។ ព្រះអាទិត្យរះឡើងហើយរមែងលិចទៅវិញ ឯជីវិតតែកើតហើយក៏ត្រូវរលត់រលាយទៅវិញជាធម្មតាដែរ។ នេះជាច្បាប់ធម្មជាតិណ៎ាអូន!
ពិភពលោកនេះប្រៀបដូចដើមឈើដែលមានតែសម្បកឥតខ្លឹមលាយឡំទៅដោយទុក្ខវេទនាគ្រប់បែកយ៉ាង។ ជីវិតយើងគេទាំងអស់គ្នាគ្មានតម្លៃអ្វីទេ។ ជីវិតនេះរស់នៅក្នុងការខ្វាក់ ច្រឡំហើយចាញ់បោកការស្លាប់ជារៀងរាល់រូប។
អូនត្រូវចាំថា បងស្លាប់ទៅនេះ គឺជាការល្អប្រសើររបស់បងទៅវិញទេ! បងធ្លាប់និយាយប្រាប់អូនជាញឹកញាប់ថា “សេចក្ដីស្លាប់ជាសេចក្ដីសុខ”។ ចំណែករូបបង បងមានការព្រួយចំពោះជីវិតអូនដែលកំពុងរស់នៅដែលព័ទ្ធជុំវិញទៅដោយឧបសគ្គ និងចំណងកម្មចំណងពៀរគ្រប់បែបយ៉ាង។ តស៊ូទៅអូន! ទម្រាំដល់ថ្ងៃផុតទុក្ខ! បងអស់មានសមត្ថភាពនឹងនៅឃុំគ្រងអូនទៀតហើយ។ សូមអូនរក្សាកូនឱ្យបានល្អចប់ចុងចប់ដើម។ កុំធ្វើបាបវា។ បើវាខុសត្រូវប្រដៅតម្រង់វាទៅ!
ចុងក្រោយបំផុតនៃពាក្យពេចន៍របស់បង គឺបងសុំផ្ដាំជាចាំបាច់ថា “អូនអើយ! របស់ឬអ្វីៗដែលមនុស្សលោកដណ្ដើមគ្នាចង់បាន គឺអូនត្រូវគេចចេញឱ្យឆ្ងាយ កុំចង់បានតាមគេឱ្យសោះ។ អូនត្រូវលះបង់របស់ទាំងអស់នោះឱ្យដាច់ស្រឡះ ពីព្រោះរបស់អស់ទាំងនោះហើយ ដែលនាំឱ្យមនុស្សលោកភ្លេចនូវអំពើល្អ ធ្វើឱ្យមនុស្សវង្វេងភ្លេចគិតដល់សេចក្ដីអាណិតអាសូរ ភ្លេចអស់នូវមេត្តាធម៌ ហើយរបស់ទាំងនោះធ្វើឱ្យមនុស្សភូតកុហក បាត់សច្ចភាព ក្លាយខ្លួនទៅជាអ្នកអួតអាង ភ្លើតភ្លើន ភ្លេចទាំងសេចក្ដីស្លាប់ ដោយនឹកស្មានថាគេមិនងាប់សោះ។ របស់ដែលបងចង់ឱ្យអូនបានវិញនោះគឺ “អំពើល្អ” ពីព្រោះអំពើល្អនេះជារូបភាពមិនចេះបាត់បង់ឡើយណ៎ាអូន។ អំពើល្អ កេរ្តិ៍ឈ្មោះល្អ ការប្រព្រឹត្តល្អនេះហើយ ជាផ្លូវដែលអូនត្រូវដើរទៅរក ហើយបើឃើញនៅទីណាត្រូវអូនប្រញាប់ប្រញាល់ ស្រវាស្រទេញ រើសទុក ឬចាប់ទុកឱ្យបានណ៎ាអូនណ៎ា!!! អ្វីដែលមិនមែនជាអំពើល្អទេ ត្រូវអូនកាត់ចិត្តឱ្យស្រឡះ លះឱ្យឆ្ងាយកុំស្ដាយកុំស្រណោះឱ្យសោះ។ អូនអើយ! តាំងពីថ្ងៃបងកើតមក បងឮតែគេសរសើរចំពោះតែនរណាដែលចេះធ្វើល្អ! អូនត្រូវចាំឱ្យជាក់ថា “អំពើល្អជាមាតាបិតានៃជីវិតមនុស្សគ្រប់គ្នាក្នុងពិភពលោកដ៏ធំធេងនេះ”។
ណ្ហើយចុះអូន! បងនិយាយមកនេះក៏ល្មមអូនស្ដាប់បានដែរ។ បងសុំបញ្ចប់ត្រឹមនេះចុះ ដើម្បីយកខ្លួនរបស់បងទៅបំពេញឱ្យទាន់ចិត្តនៃច្បាប់អយុត្តិធម៌។ ច្បាប់អយុត្តិធម៌កំពុងឈរសម្លឹងមើលមកបងហើយ! វាធុញទ្រាន់នឹងរូបបងណាស់។ ជាតិនេះ យើងអស់ជួបគ្នាហើយ! ចាំជាតិមុខជាតិក្រោយយើងតាមជួបគ្នាទៀត!
សូក្រាតទើបតែពោលមកដល់ត្រឹមនេះ ឆ្មាំទ្វារគុកកាន់កែវថ្នាំពុលចូលមកដល់ ហើយអង្គុយចាំនៅក្បែរនោះ។
(សុខ សុត្ថាល, មហាទស្សនវិទូ និងទស្សនវិជ្ជាក្នុងលោក, ភាគ១, ១៩៧១, ទំ. ៧៤-៧៧)
.jpg)
